Hamilelik Döneminde İşten Çıkarılmak Mümkün mü?
Hamile kadınların karşılaştıkları ilk korkulardan biri de hamile olduklarını söylediklerinde işverenlerinin tavrının ne olacağıdır. Bu nedenle hamilelik planlarını erteleyenler ya da çocuk sahibi olmaktan vazgeçenlerin olduğu da herkesçe bilinmektedir. Öncelikle şunu vurgulamak isterim ki kadının hamileliği ya da bir dönem ücretli ya da ücretsiz izinli olması onu işten çıkarmak için ne haklı ne de geçerli sebep oluşturmaktadır. Ancak yine de bazı işverenler kadının bu dönemde veriminin düşeceği ve izinli olacağı gibi sebeplerle hamile kadını işten çıkarmanın yollarını aramaktadırlar.
Kanun sisteminin bu noktada güçlü yaptırımlarla hamile kadınları koruması ve bu niyetle çalışanlarını işten çıkaranlara iş yerini kapatmaya vardıran yaptırımlar uygulaması beklenirken kadınlara ödenen tazminat miktarının yeterince yüksek olmaması ne yazık ki işverenlerin ekmeğine yağ sürmektedir. Ancak yeterince tatmin edici olmasa da işten çıkarılan hamile kadınların talep edebilecekleri tazminatlar bulunmaktadır.
Öncelikle tüm çalışanlar için geçerli olan işe iade hakkından diğer çalışanlar gibi hamile kadınlar da yararlanmaktadır. 30’dan fazla çalışanın olduğu ve iş sözleşmesinin 6 aydan fazla sürdüğü durumlarda işverenin çalışanı işten çıkarması haklı ya da geçerli bir nedene dayanmıyorsa çalışan işe iade davası açarak işverenin işe başlatmaması halinde azami 8+4 olmak üzere 12 aya kadar olan maaşını tazminat olarak alabilir.
Eğer yukarıda belirttiğim işe iade hakkından yani iş güvencesinden yararlanma şartlarını taşımıyorsanız işverenin feshinin kötü niyetli olduğunu ispat ederek açacağınız dava ile kötü niyet tazminatı talep edebilirsiniz. Eğer işveren kötü niyetli olarak (mesela kadın hamile olduğu için) iş akdini fesh ediyorsa işverenin kötü niyetli olduğu kabul edilebilir ve açılacak davada işveren ihbar tazminatının yanında bu tazminatın 3 katı tutarında kötü niyet tazminatı ödemek zorunda bırakılabilir. Tabi ihbar süresinin ve tazminatın düşük olduğu durumlarda kötü niyet tazminatı ne kadar caydırıcı olabilir, bunu da kanun koyucuların vicdanına bırakmak gerek sanırım.
Bunun yanında kadının sırf hamile olduğu için işten çıkarılmış olması halinde İşveren İş Kanununun 5. Maddesinde düzenlenen “Eşit Davranma İlkesine” de aykırı davranmış kabul edilir ve çalışan dört aylık ücreti tutarında tazminatı ve diğer haklarını işverenden talep edebilir.
Buna ek olarak hamile kadının doğum izni süresince iş akdinin feshi mümkün bulunmamaktadır, işveren ancak bu sürelerin sona ermesinden sonra haklarını ödemek suretiyle çalışanın iş akdini fesh edebilmektedir.
